Lâm Đồng: Nông dân vùng trồng hoa lay ơn lớn nhất cả nước nỗ lực khôi phục sản xuất sau mưa lũ

Người dân nỗ lực cải tạo đất, trồng loại cây khác để kịp bán dịp tết Nguyên Đán.

Những ngày này, khi nhiều vùng trồng hoa trên cả nước đang bước vào giai đoạn cao điểm chăm sóc vụ Tết Nguyên Đán, thì tại xã Hiệp Thạnh, tỉnh Lâm Đồng, nơi được xem là "thủ phủ" hoa lay ơn lớn nhất nước, không khí lại trầm lắng.

Dọc Quốc lộ 20, đoạn qua các thôn Định An, K'Long, K'Long C, K'Rèn - những vùng trồng hoa lay ơn trọng điểm của xã Hiệp Thạnh, nhiều cánh đồng vẫn còn sền sệt bùn non. Những thửa ruộng từng phủ kín màu xanh của hoa lay ơn giờ đây loang lổ nước đọng, đất đóng bệt, nhiều diện tích buộc phải bỏ trống.

Người dân địa phương cho biết, thời điểm này mọi năm là giai đoạn hoa lay ơn đang phát triển mạnh, chuẩn bị cho thu hoạch phục vụ thị trường Tết. Thế nhưng năm nay, do ngập úng kéo dài, nhiều hộ chưa thể xuống giống trở lại, số khác buộc phải nhổ bỏ toàn bộ diện tích đã trồng vì cây bị thối củ, thối rễ.

Theo chính quyền địa phương, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do mưa lớn kéo dài vào cuối tháng 11 và đầu tháng 12. Lượng nước từ thượng nguồn đổ về nhanh, cộng với việc suối Đa Tam và khu vực hồ Ta Hoét quá tải, khiến vùng trũng Hiệp Thạnh liên tục bị ngập sâu. Có thời điểm, mực nước tại nhiều cánh đồng dâng cao từ 1 đến 2,5 mét, nhấn chìm toàn bộ ruộng hoa trong nhiều ngày liền. Riêng trong năm 2025, khu vực này đã hứng chịu tới 5 đợt ngập úng lớn, gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất nông nghiệp.

Theo thống kê của UBND xã Hiệp Thạnh, đợt ngập nặng đầu tháng 12 vừa qua đã khiến khoảng 400 ha rau, hoa của người dân bị ảnh hưởng. Trong đó, hoa lay ơn, cây trồng chủ lực, mang lại nguồn thu nhập chính cho hàng trăm hộ dân, có khoảng 75 ha bị thiệt hại hoàn toàn, nhiều diện tích còn lại giảm năng suất nghiêm trọng. Tổng thiệt hại ước tính hơn 31 tỷ đồng.

Không chỉ mất cây trồng, nước lũ còn cuốn trôi lớp đất mặt, khiến đất sản xuất bị đóng bệt, bạc màu, hệ thống tưới tiêu, máy móc phục vụ sản xuất bị hư hỏng. Toàn bộ vốn đầu tư cho vụ hoa Tết của nhiều hộ dân gần như "trôi theo dòng nước".

Gia đình chị Trương Thị Yến, thôn K'Long, được xem là một trong những hộ có truyền thống trồng hoa lay ơn lâu đời nhất tại Hiệp Thạnh, với gần 35 năm gắn bó với nghề. Đây cũng là hộ có diện tích trồng hoa lớn nhất xã và là một trong những hộ bị thiệt hại nặng nề nhất trong đợt ngập vừa qua.

Chị Yến cho biết, mỗi năm gia đình trồng khoảng 3 hecta hoa lay ơn. Dù đã lường trước rủi ro thời tiết, nhưng chưa năm nào lũ về dồn dập như năm nay.

"Nước lên rất nhanh, chỉ trong một đêm là ngập hết toàn bộ 3 hecta hoa của gia đình. Sau khi nước rút, khoảng 2 hecta hư hỏng hoàn toàn, không thể cứu vớt", chị Yến nói.

Nhìn vườn hoa biến thành đất trống, chị Yến không khỏi xót xa. Thế nhưng, "đã làm nông thì phải lao theo", chị quyết định vay mượn thêm hơn 1 tỷ đồng người thân để tiếp tục đầu tư, với hy vọng vớt vát được phần nào. "Giờ chỉ mong gỡ lại chút ít để có tiền trả phân bón, công chăm sóc. Còn lời lãi thì không dám nghĩ tới", chị Yến bộc bạch.

Không chỉ những hộ trồng hoa quy mô lớn, nhiều hộ sản xuất nhỏ lẻ cũng đang rơi vào cảnh lao đao sau đợt ngập.

Gia đình anh K'Dích và chị K'Pờng, thôn K'Long C, trồng khoảng 4 sào hoa lay ơn. Đợt lũ vừa qua đã khiến toàn bộ diện tích này bị ngập sâu, trong đó gần 2 sào bị bùn đất lấp kín, không thể canh tác. "Thiệt hại như vậy thì lấy tiền đâu trả ngân hàng", anh K'Dích lo lắng.

Tương tự, chị K'Cuch, thôn K'Long C, cho biết gia đình chị trồng 3 sào hoa lay ơn sau ngập, gia đình đã áp dụng nhiều biện pháp để cứu hoa như rải vôi, tưới kích rễ, bón phân. Tuy nhiên, do đất bị úng lâu ngày, cây hoa vẫn thối rễ, héo dần rồi chết. "Cứu không được nữa, giờ tôi chuyển sang làm hành lá để kịp bán dịp Tết, vớt vát đồng nào hay đồng đó", chị K'Cuch buồn bã nói thêm.

Trước những thiệt hại nặng nề, ông Hồ Hữu Hiếu - Trưởng phòng kinh tế hạ tầng xã Hiệp Thạnh cho biết, địa phương đã triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ khẩn cấp cho người dân và đã thành lập 3 tổ công tác để rà soát, thống kê mức độ thiệt hại tại từng thôn, từng hộ dân. Đồng thời, địa phương phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội xây dựng các gói vay ưu đãi, giãn nợ, khoanh nợ nhằm giúp người dân có thêm nguồn lực khôi phục sản xuất. Dự kiến, 639 hộ bị thiệt hại nặng sẽ được hỗ trợ từ Quỹ phòng chống thiên tai của tỉnh, với tổng kinh phí hơn 1,5 tỷ đồng.

Ông Hồ Hữu Hiếu nhấn mạnh, về lâu dài, chính quyền địa phương kiến nghị tỉnh sớm triển khai các giải pháp hạ tầng như xây dựng hồ chứa Ta Hoét, nắn dòng và mở rộng suối Đa Tam nhằm giảm áp lực thoát nước cho vùng trũng, bảo vệ vùng sản xuất hoa lay ơn trọng điểm của tỉnh.

Dù thiệt hại nặng nề, nhưng ngay sau khi nước rút, nhiều nông dân xã Hiệp Thạnh vẫn quay lại ruộng đồng. Người thì cải tạo đất, người vá lại hệ thống tưới, người tận dụng những diện tích còn khả năng canh tác để trồng xen rau màu ngắn ngày. Với họ, hoa lay ơn không chỉ là kế sinh nhai mà còn là nghề truyền thống đã gắn bó suốt nhiều thập kỷ. Giữa cánh đồng còn loang lổ bùn non, câu nói mộc mạc của một người nông dân Hiệp Thạnh như tiếp thêm hy vọng: "Mất mùa thì buồn lắm, nhưng còn đất là còn trồng lại".

Niềm tin ấy dù mong manh vẫn đang được giữ lại, trong nỗ lực bền bỉ của người trồng hoa nơi "thủ phủ" lay ơn lớn nhất cả nước, chờ một mùa hoa mới, mạnh mẽ hơn sau những thử thách khắc nghiệt của thiên tai.